در ورزش‌­­های سرعتی­– توانی مانند فوتبال، هندبال و بسکتبال که اغلب دارای مسابقات لیگ هستند، ورزشکار مجبور است که در فصل مسابقات خود را برای حضور در چندین مسابقه آماده کند (علیجانی، ۱۳۸۴). برنامه تمرینی مؤثر، نیازمند ترکیبی از شدت و مدت، تعداد جلسه­ها و نوع تمرین برای اعمال اضافه­بار بر دستگاه­های مختلف بدن و ایجاد سازگاری است. سازگار­ی­های تمرینی با برنامه­های تمرینی به کار گرفته شده ارتباط دارد (قهرمانلو، 1385؛ علیزاده و همکاران، 1389). تمرین موازی، تمرین چند دستگاه تولید انرژی و اجرای همزمان انواع مختلف تمرین­هاست. این تمرین، برای سازگاری در آن ورزش­هایی حائز اهمیت است که به بیش از یک دستگاه تولید انرژی متکی هستند. در طراحی و اجرای این نوع برنامه تمرینی، بین مربیان اختلاف نظر وجود دارد؛ ضمن اینکه برخی از کارشناسان این­گونه تمرین­ها را تأیید نکرده­اند و اعتقاد دارند که درباره­ی روش­های تمرینی آن باید بررسی­های دقیق­تری را انجام داد (رحیمی و همکاران، 1388؛ علیزاده و همکاران، 1389).

 

ورزش فوتبال به نیازهای فیزیولوژیکی گوناگونی وابسته است. در فوتبال، تعادل بین این اجزای آمادگی به سطح عملکرد یا اجرای بازیکن فوتبال، پستی که در آن بازی می کند و روش بازی تیم بستگی دارد (کولات و همکاران، 1993؛ فرامرزی و همکاران، 1389). بازیکنان در سطح بالای فوتبال نیازهای متفاوت و متعددی دارند، از جمله نیاز به ظرفیت هوازی در تحمل فعالیت ورزشی به مدت 90 دقیقه و گاه 120 دقیقه، توانایی افزایش شتاب سریع در مسافتی کوتاه و کاهش شتاب یا تغییر جهت ناگهانی. علاوه بر این، باید به طور مکرر توان بی­هوازی بالایی را در پریدن، تکل­زدن و شوت­زدن تولید کنند. بازیکنان فوتبال از این نظر که به ترکیبی از ویژگی­های فیزیولوژیکی متفاوتی نیاز دارند با سایر ورزش­ها متفاوتند ( اکبلوم، 2003؛ فرامرزی و همکاران، 1389).

 

قدرت و توان عوامل مهم آمادگی جسمانی در موفقیت بازیکنان فوتبال هستند، زیرا فوتبال، ورزشی است که شامل سرعت، توان انفجاری و چابکی می­شود (امیری­خراسانی و همکاران، 2011؛ زارع­زاده مهریزی و همکاران، 1392). بنابراین، توسعه قدرت و توان از مهم­ترین اجزای برنامه­های تمرینی برای آمادگی در این نوع ورزش­ها است. زمانی که عملکرد را در بازیکنان فوتبال برآورد می­کنیم، توان اندام تحتانی ابزاری حیاتی است (پریرا و همکاران، 2009؛ زارع زاده مهریزی و همکاران، 1392).

 

هر بازیکن در طی یک مسابقه فوتبال تقریبا چیزی در حدود 10 کیلومتر می­دود، به طور متوسط در هر90 ثانیه یک دویدن حداکثری را تجربه می­کند (11 درصد از فعالیت کلی) و با هر انجام وظیفه که 2 تا 4 ثانیه به طول می­انجامد، 15 متر را می­دود (استالن و همکاران، 2005). ضمنا بیان شده گرچه سرعت جزء مهمی از آمادگی یک بازیکن به حساب می­آید، لیکن توان و شتاب در اولین گام­ها بسیار مهم­تر به نظر میرسد، چون در فوتبال سرعت در مسافت­های کوتاه و با شدت بالاست که اهمیت پیدا می­کند (جوانوویچ و همکاران، 2011). قدرت، توان و مشتقات آن مانند شتاب، سرعت و پرش سهم مهمی در عملکرد بازیکنان فوتبال دارد (هاف و همکاران، 2004). در طول یک بازی و در هر90 ثانیه، یک بار دویدن با حداکثر سرعت 2 تا 4 ثانیه­ای اتفاق می­افتد. در مجموع دویدن با حداکثر سرعت، چیزی در حدود 3 درصد از زمان کلی و 11-1 درصد مسافت یک مسابقه را تشکیل می­دهد (بنگسبو، 1991). حدود 96 درصد سرعت هم در مسافت­های زیر30 متر و 49 درصد این مقدار هم در مسافت­های زیر10متر انجام می­شود (استالن و همکاران، 2005). بنابراین عملکرد در مسافت­های بالای 10 متر و کمتر از آن و سرعت در گام­های اولیه به عنوان شاخص­های کلیدی و بالقوه یک بازیکن فوتبال به حساب می­آیند (چیلی و همکاران، 2010). هر مسابقه، همچنین نیازمند حرکات انفجاری (نظیر 15 تکل،10 ضربه سر، حرکت با توپ و تغییر مسیر) است (بنگسبو، 2006؛ استالن و همکاران، 2005). البته توانایی پریدن و عملکرد بی­هوازی نیز برای یک بازیکن فوتبال حیاتی است (استالن و همکاران، 2005).

 

تمرین مقاومتی بالستیک به عنوان یک روش ویژه سرعت بهینه نسبت به تمرین مقاومتی انفجاری استاندارد در بعضی ورزش­ها بیان شده است (فلیک و کرامر، 2004؛ گرابر و همکاران، 2007؛ مانجین و همکاران، 2008). از جهت دیگر تمرین مقاومتی بالستیک، با پرتاب هندبال قابل مقایسه است چون یک پرتابه در پایان دامنه حرکتی رها می­شود (ساندن، 2009). تمرین بالستیک، روشی است که بین تمرین پلایومتریک و وزن ورزشکار ارتباط برقرار می­کند اما تا حدی شامل وزنه­های سبک و با سرعت­های بالا می­باشد. تمرین بالستیک یکی از روش­های استفاده شده برای غلبه بر کمبود سرعت در تمرین سنتی از طریق دامنه حرکتی کامل می­باشد (امام، 2010).

 

از آن جایی که برای داشتن بهترین عملکرد در فوتبال بایستی به شیوه­های تمرینی و متغیر­های مربوط به آن شیوه­ها توجه خاصی شود، بنابراین بررسی تأثیر تمرین­های مختلف بر توسعه و بهبود توان انفجاری و بی­هوازی و سرانجام شناسایی و معرفی روش برتر و بهتر، می­تواند مناسب­ترین ابزار را در اختیار مربیان و بازیکنان قرار دهد تا بتوان به اهداف فوق دست یافت. لذا این سؤال در ذهن محقق وجود دارد که آیا بین اثر یک دوره تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی در بازیکنان فوتبال تفاوت وجود دارد؟

 

1-2. ضرورت تحقیق

 

در ورزش فوتبال، قدرت عضله و انعطاف­پذیری مفصل، دو عامل ایمنی به شمار می­روند. چنانچه بین سطوح قدرت اعضای بدن بی­توازنی به وجود آید، احتمال آسیب­پذیری افزایش خواهد یافت. اطلاعات موجود نشان می­دهد که مقایسه قدرت پا­های چپ و راست، در پیش­بینی احتمال آسیب سودمند است. توماس به نقل از دانینگ در تجزیه و تحلیل شماری از آزمون­های قدرت و توان عضلانی بازیکنان حرفه­ای انگلیس دریافت که در سرتاسر فصل مسابقات فوتبال، در ورزشکاران قوی­تر، میزان آسیب­دیدگی کمتر بوده است (دانینگ و همکاران، 1995). در طی بازی فوتبال، بازیکنان حدود 50 چرخش و انقباضات مؤثر را برای حفظ تعادل و کنترل توپ در مقابل فشار مدافع انجام می­دهند (ویسلاف و همکاران، 2004؛ استالن و همکاران، 2005). بنابراین قدرت و توان، اهمیت زیادی در بازیکنان فوتبال دارد. توان، یک چرخش سریع است که به قدرت بیشینه وابسته است. یک ارتباط معنادار بین یک تکرار بیشینه و شتاب و سرعت حرکت مشاهده شده است. رکورد­های دو آزمون پرش و 30 متر دوی نشان داد که بین عملکرد توان و قدرت بیشینه ارتباط وجود دارد (ویسلاف و همکاران، 2004).

 

بهبود­هایی در عملکرد بعد از تمرینات مقاومتی بالستیک در تمام ادبیات تحقیق مشاهده شده است و معمولا شامل افزایش در حداکثر برون­ده توانی (کورمی و همکاران، 2010؛  هریس و همکاران، 2009؛  مک براید و همکاران، 2002؛ وینچستر و همکاران، 2008)، میزان افزایش نیرو (وینچستر و همکاران، 2008)، سرعت حرکت (وینچستر و همکاران، 2008؛ مک براید و همکاران، 2002؛ کورمی و همکاران، 2010)، پرش ارتفاع (مک براید و همکاران 2002؛ کورمی و همکاران، 2010) و عملکرد در دوی سرعت می­باشد (هریس و همکاران، 2009؛ مک براید و همکاران، 2002). تمرینات مقاومتی با وزنه­های سنگین (برای مثال 80 درصد یک تکرار بیشینه) معمولا برای افزایش عملکرد ورزشکار به وسیله بهبود قابلیت عضله برای اعمال حداکثر نیرو در هر سرعتی از حرکت استفاده شده است (کانکو و همکاران، 1983). افزایش قدرت حداکثر از طریق بعضی تمرینات، نشان داده است که اثر معناداری بر عملکرد ورزشکاران دارد (ویلسون و همکاران، 1997). بعد از دوره­هایی از تمرینات قدرتی سنگین در افراد ورزشکار هم بهبود­هایی در برون­ده توان (ویلسون و همکاران، 1993)، سرعت حرکت (کانکو و همکاران، 1983) و پرش ارتفاع (ویلسون و همکاران، 1997)، مشاهده شده است. مطالعات گذشته، تأثیر تمرینات مقاومتی بالستیک و تمرینات مقاومتی سنگین را در بهبود عملکرد ورزشکاران مقایسه کرده­اند (ویلسون و همکاران، 1993؛ کورمی و همکاران، 2010). ویلسون و همکاران (1993) در پژوهشی گزارش کردند که تمرینات مقاومتی بالستیک ]پرش اسکات(SJ) در 30 درصد حداکثر نیروی ایزومتریک[ بهبود­هایی را در پرش عمودی با کمک دست­ها (CMJ)  و ارتفاع پرش ایستا، گشتاور ایزوکنتیک، اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای نشان می­دهد. تمرینات وزنه سنگین منجر به بهبود در CMJ و SJ  و همچنین اوج توان در طی یک آزمون دوچرخه 6 ثانیه­ای شد. درصد تغییرات در پرش ارتفاع هم در CMJ و هم SJ به طور معناداری برای گروه تمرینات مقاومتی بالستیک بیشتر بود (ویلسون و همکاران، 1993). به طور مشابهی، هریس و همکاران (2000) بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ و تست پله مارگاریا کالامن بعد از تمرینی با تمرکز بر نیروی بالا (برای مثال تمرینات مقاومتی) مشاهده کردند، درحالی که تمرین با تأکید بر توان بالا، بهبود­هایی را در ارتفاع CMJ، پرش طول ایستاده و تست توانی پله مارگاریا کالامن در مردهایی که قبلا تمرین قدرتی داشته­اند، نشان داد. با این حال تفاوت معنی­داری در اندازه و بزرگی بهبود­ عملکرد بین دو گروه مشاهده نشد(هریس و همکاران، 2000). نتایج هردو روش تمرینی، عملکرد ورزشی پویا را بعد از مداخله کوتاه مدت (9 تا 10 هفته) در مردان نسبتا تمرین کرده نشان ­داد و اینکه تمرینات مقاومتی بالستیک ممکن است بهبود­ بیشتری در عملکرد ورزشکاران در طی این دوره کوتاه نشان دهد. اگرچه این مطالعات بینش مهمی را نسبت به انتقال اثر تمرین ارائه می­دهند، اما هنوز هیچ مطالعه­ای از تمرینات متنوع در برنامه تمرین مقاومتی بالستیک استفاده نکرده است و مطالعات پیشین بر اجرای یک حرکت (به طور مثال پرش اسکات) تمرکز داشته­اند. تا جایی که ما مطالعه کردیم هیچ تحقیقی به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک در بازیکنان فوتبال نپرداخته است. با توجه به مطالب فوق، هدف از پژوهش حاضر این است تا به مقایسه تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال بپردازد.

 

 

1-3. اهداف تحقیق

 

1-3-1. هدف اصلی

 

مقایسه اثر تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر برخی شاخص­های آمادگی جسمانی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2. اهداف اختصاصی

 

1-3-2-1. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-2. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-3. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-4. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-5. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-6. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-3-2-7. مقایسه اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال

 

1-4. فرضیه­های تحقیق

 

1-4-1. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان بی­هوازی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-2. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر قدرت پای بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-3. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر سرعت دویدن بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-4. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر چابکی بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-5. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر مهارت (چابکی با توپ) بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-6. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی پایین­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

1-4-7. بین اثر شش هفته تمرینات مقاومتی و مقاومتی بالستیک بر توان عضلانی بالا­تنه بازیکنان فوتبال تفاوت معناداری وجود دارد.

 

.Kollath

 

.Ekblom

 

.Pereira

 

.Stolen

 

.Jovanovic

 

.Hoff

 

.Bangsbo

 

.Chelly

 

. Ballistic resistance training

 

.Fleack

 

.Kraemer

 

.Gruber

 

.Mangine

 

.Sundan

 

.Emam

 

. Thomas

 

.Dawning

 

.Wisloff

 

.Cormie

 

.Harris

 

.Mc bride

 

.Winchester

 

.Kaneko

 

. Squat jump

 

. Counter movement jump

 

. Peak power