و نظر به اهمیت و جایگاه بانک ها و  بورس در تامین منابع مالی از یک سو و ضرورت تاثیر گذاری متغیرهای های اقتصاد کلان بر بر بازار بورس، پژوهش حاضر سعی دارد تا ضمن بررسی عوامل موثر بر شاخص قیمت سهام بانک ها (عوامل کلان اقتصادی، عوامل پولی و عوامل مربوط به بازار سهام) نتایج این تاثیر را برای ارائه راهکارهایی جهت مدیریت این اثر به بخش های مختلف اقتصاد و سرمایه گذاران ارائه دهد.

 

 

1-2- مسأله پژوهش

 

      در شرایط کنونی اقتصادی و تنوع و گسترش بانک­ها در کشور رقابت پذیری میان بانک­ها به شدت گسترش یافته است. از سوی دیگر موضوع تامین مالی به مهم ترین مباحث در حوزه بخش مالی وبانکی کشور تبدیل شده است چرا که اهمیت بازارهای مالی به دلیل نقش گسترده آن در گردآوری منابع پس انداز کوچک و بزرگ موجود در اقتصاد ملی و هدایت آن به سوی مصارف مولد اقتصادی است.

 

استفاده صحیح از جریان­های پولی و انتقال وجوه به سمت کارهای تولیدی، باعث رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی، اشتغال و افزایش درآمد سرانه شده و نهایتاً رفاه عمومی را در بر دارد. لذا ایجاد محیط مناسب برای سرمایه گذاری سالم مولد و تقویت بازار سرمایه ضروری به شمار میرود. در کشور ایران با توجه به شرایط اقتصادی، سرمایه ها عمدتاً به سوی سفته بازی سوق داده میشوند. در این میان، به وجود آوردن شرایطی که سرمایه گذاران از میان شقوق مختلف سرمایه گذاری، اوراق بهادار و سهام شرکتها را برگزینند، دارای اهمیت خاص میباشد. بنابراین با بررسی نیازهای سرمایه گذاران و برآورد تقاضاهای منطقی، بایستی زمینه انتقال سرمایه را از کارهای غیرمولد به سمت کارهای تولیدی را فراهم ساخت.

بسیاری از کشورها قبل از راه اندازی بازار سرمایه، ابتدا به تثبیت اقتصادی میپردازند تا سرمایه گذاران بتوانند در یک محیط قابل پیشبینی به تصمیم گیری و سرمایه گذاری بپردازند. از آنجا که بازار سرمایه نقش مهمی در تخصیص کارای وجوه سرمایه ای ایفا میکند، برای رونق بخشیدن به اقتصاد کشورهایی همچون ایران، که از یک سو با حجم عظیم سرمایه و از سوی دیگر با کمبود امکانات سرمایه گذاری مولد مواجه است، بازار سرمایه به عنوان نهادی برای تجهیز منابع مالی شرکتها از اهمیت ویژهای برخوردار است. این بازار در مقابل تغییر و تحولات برخی بازارهای رقیب مانند سکه، ارز و مسکن و بعضی متغیرهای کلان اقتصادی دستخوش تغییرات مهم و اثرگذار میشود. بنابراین شناخت عوامل موثر بر انتخاب بهینه سهام بسیار مهم است.

 

هر سرمایه­گذار برای سرمایه­گذاری به عوامل مختلفی توجه میکند که مهمترین آنها بازده سرمایه­گذاری می­باشد. بنابراین یکی از کارهای مهم هر سرمایه­گذار در زمان سرمایه­گذاری پیش­بینی بازده حاصل از آن سرمایه­گذاری می­باشد. و در بین موارد مختلف سرمایه­گذاری با فرض ثابت بودن ریسک آن­ها سرمایه­گذار معمولا موردی را انتخاب می­نماید که دارای بازده بیشتری باشد.

 

این بازده که سرمایه­گذار مورد توجه قرار می­دهد، فقط یک پیش­بینی از بازده واقعی آینده است. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که در سرمایه­گذاری پیش­بینی بازده از اهمیت بالایی برخوردار می­باشد. هر سرمایه­گذار برای پیش­بینی بازده به عوامل مختلفی توجه می­نماید.

 

بخش قابل توجهی از حجم معاملات انجام گرفته در بورس اوراق بهادار تهران مربوط به معامله سهام بانک­ها می­باشد. تاکنون مطالعه دقیقی نیز در این باره صورت نگرفته است. لذا با توجه به اهمیت موضوع قصد داریم عواملی را که احتمال می­دهیم بیش­ترین تاثیر را بر بازده سهام بانک­های پذیرفته شده در بورس تهران داشته باشند را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم.

 

به عبارت دیگر عوامل مختلفی در پیش­بینی بازده موثر می­باشند و در این تحقیق سعی شده­است که تعدادی از مهم­ترین عواملی که انتظار می­رود بر بازده سهام در بانک­های پذیرفته شده در بورس تهران تاثیر دارند را مورد بررسی قرار دهیم. عوامل ناشی از بازار سهام . عوامل درون سازمانی بازار سهام که به عنوان متغیر تاثیر گذار بر قیمت سهام مورد بررسی قرار خواهند­گرفت عبارتند از:

 

• بازده سود

 

• سودآوری

 

• سرمایه گذاری صاحبان سهام

 

• فرصت­های رشد

 

• نرخ تنزیل

 

• ریسک سیستماتیک(بتا)

 

• نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار

 

• نسبت سود به قیمت

 

• اندازه­ی شرکت

 

• حجم معاملات

حسابداری به منظور جواب­گویی به نیازهای انسان به وجود آمده­است. سودمندی در پیش­بینی به عنوان یکی از ویژگی­های کیفی اطلاعات مالی و حسابداری مطرح گردیده است. سودمندی در پیش­بینی یکی از خصائص مربوط بودن اطلاعات و به معنای آن است که اطلاعات مالی به نحوی فراهم شود که استفاده کنندگان را در پیش­بینی وضعیت آتی یک واحد انتفاعی یاری دهد. اطلاعات مالی مربوط به رویدادهای گذشته معمولا مبنای مناسبی برا پیش­بینی نتایح فعالیت­های آتی است. از آنجا که آینده در پرده­ای از ابهام است اطلاعات مالی ارائه شده هر قدر بتواند ابهام را در مورد یک وضعیت کاهش دهد و به پیش­بینی­های نسبتا صریح­تر و قابل اتکاتری منجر شود، سود مندی بیش­تری دارد. اهمیت پیش­بینی به قدری است که سودمندی در پیش­بینی به عنوان یکی از ویژگی­های کیفی اطلاعات حسابداری مطرح شده­است. در این تحقیق قصد داریم با استفاده از اطلاعات گذشته بانک­ها تغییرات قیمت و بازده سهام بانک­ها را در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار دهیم.

امروزه نظریه­ی قابلیت پیش­بینی بازده سهام در مدیریت مالی به عنوان یک فرضیه مورد پذیرش قرار گرفته است. یکی از اهداف اطلاعات حسابداری کمک به استفاده­کنندگان در پیش­بینی جریان­های نقد ورودی آتی به واحد تجاری و به تبع آن پیش­بینی بازده سرمایه­گذاری است. بخشی از متغیرهای تاثیرگذار بر بازده سهام شرکت­ها در بازار سهام ناشی از اطلاعات مالی است که از طریق شبکه حسابداری تهیه می­شود. میزان تاثیر این اطلاعات بسیار پیچیده و تا حدی ناشناخته است. محیط اقتصادی در بر گیرنده­ی تمام عوامل تاثیرگذار بر استفاده­کنندگان شبکه­ی حسابداری و بازارهای سرمایه است. در این محیط تمام اجزا باهم در ارتباط بوده و بر هم تاثیر متقابل دارند. یکی از مزایای شناخت محیط اقتصادی، شناسایی استفاده­کنندگان بالقوه از اطلاعات حسابداری و اولویت­بندی نیازهای آن­هاست. با توجه به اینکه بازار به عنوان بخشی از محیط اقتصادی در برگیرنده­ی هر نوع سلیقه است، بنابراین می­تواند به صورت شاخصی درآید که تعیین کننده­ی میزان تقاضای جامعه برای اطلاعات باشد. این موضوع سبب تحقیقات زیادی در ارتباط با بازار و نیروهای موثر بر آن شده­است.

 

برای سال­های زیادی دانشمندان و حرفه­های سرمایه گذاری استدلال می­کردند استراتژی ارزشی عملکرد بهتری در بازار دارد. این استراتژی خرید سهامی که قیمت پایین در ارتباط با سود، پرداخت سود سهام، دارایی­های دفتری و اندازه­های دیگر ارزش دارند را توصیه می­کند. نتایج تحقیقات اخیر نشان دهنده­ی عملکردخوب این استراتژی در بازار سهام است. اما تفسیر اینکه چرا این استراتژی عملکرد خوبی دارد بحث انگیز است. در این زمینه نظریات مختلفی توسط دانشمندان مالی مطرح شده­است. بعضی علت بازده بالاتر در استراتژی ارزشی را استفاده این استراتژی از اشتباهات سایر سرمایه گذاران و بعضی دیگر علت بازده بالاتر این استراتژی را ریسک بالاتر آن می­دانند.        

 

مسئله اساسی در این تحقیق درک این مطلب است که اهمیت نسبی هر کدام از این عوامل برای سرمایه گذاران چگونه است. به عبارت بهتر سوال اصلی در این تحقیق چنین مطرح میشود که اولویتبندی عوامل مهم در انتخاب سهام در بازار سرمایه از نظر سرمایه گذاران در بورس به چه ترتیبی است. با بررسی مطالعات انجام شده گذشته، نیز مشاهده میشود که بسیاری از این مطالعات با بهره گیری از آزمونهای تحلیل همبستگی و معادلات رگرسیونی تک متغیره و چند متغیره چندگانه به این نتیجه رسیده اندکه نسبتهای مالی مبتنی بر صورتحساب سود و زیان، شاخصهای سودآوری و نسبت قیمت به درآمد همبستگی معناداری با یکدیگر دارند.

 

بر اساس تحقیقات صورت گرفته به طور کلی سه دسته از عوامل موثر بر قیمت سهام شناسایی شده اند که عبارتند از :

 

• عوامل کلان یا محیطی

 

• عوامل مرتبط با صنعت

 

• عوامل درونی یا خرد

 

• بر اساس آنچه که از نتایج بررسی سوابق تحقیق و مبانی نظری ارائه شده در قبل به دست آمد متغیرهای تاثیر گذار بر شاخص قیمت سهام بانک­ها به صورت زیر الگو سازی می شوند

با نظر به اینکه تا کنون تحقیق که همه این عوامل را در یک الگوی مجزا بر تغییرات قیمت سهام بسنجد صورت نگرفته است و بررسی همزمان این عوامل قابلبیت توضیح دهندگی الگوی پژوهش را بالا خواهد برد از این رو پژوهش حاضر قصد دارد تا به این مسأله بپردازد.

 

حال این سوال مطرح می شود که در شرایط حضور هر سه گروه از متغیرهای پولی، متغیرهای کلان اقتصادی و متغیرهای داخلی شرکت­ها در یک الگوی واحد(تاثیر همزمان متغیرها) این متغیرها چه تاثیری بر شاخص قیمت سهام بانک­ها دارند و شدت و جهت این تاثیر چگونه است؟ پژوهش حاضر با این سوال به دنبال بررسی فرضیه­های ارائه شده در بخش های بعدی است.

 

 

 

1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش

 

یکی از ویژگی های کشورهای توسعه یافته، وجود بازارها و نهادهای مالی کارآمد است. این نهادها ضمن ایفای نقش مهم در اقتصاد این کشورها، زمینه ساز رشد و توسعه اقتصادی آنان نیز می باشند. رشد اقتصادی کشورها ارتباط مستقیمی با میزان سرمایه درگیر در تولید جامعه دارد و در میان اهمیت بورس اوراق بهادار و عوامل مؤثر بر آن به عنوان تخصیص دهنده بهینه منابع فوق برکسی پوشیده نیست. علت این امر را میتوان در اهمیت سرمایه گذاری و انباشت سرمایه در تحول اقتصادی کشور دانست. بدون شک بورس اوراق بهادار یکی از مناسب ترین جایگاه ها برای جذب سرمایه های کوچک و استفاده از آن ها برای رشد یک شرکت و در سطح کلان، رشد اقتصادی جامعه می باشد.

 

از طرف دیگر طبق تئوری­های مالی بازدهی بیشتر پاداش تحمل ریسک بیشتر می باشد. لذا، با عنایت به اهمیت بورس اوراق بهادار در جذب سرمایه های مردم و تخصیص بهینه آن، شناسایی عوامل مؤثر بر بازدهی بازار بورس به عنوان عامل ایجاد جاذبه ورود به بازار بورس اوراق بهادار لازم و ضروری به نظر می آید.

 

از طرفی بازار بورس اوراق بهادار نقشی کلیدی در جذب سرمایه های راکد مردم و تخصیص آن به شرکت ها و درنتیجه افزایش انباشت سرمایه جامعه و نهایتاً رشد اقتصادی کشور دارد. لذا، همواره یکی از عوامل رشد اقتصادی یک کشور را در میزان توسعه یافتگی بازارهای

 مالی آن دانسته اند. درنتیجه، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر بازار بورس اوراق بهادار به عنوان یکی از نهادهای جذب کننده سرمایه راکد و هدایت آن به سمت تولید، لازم و ضروری به نظر می آید. از طرف دیگر، شناسایی روابط علّی بین متغیرهای کلان اقتصادی داخلی و بازار بورس اوراق بهادار تهران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که ممکن است متغیرهای کلان اقتصادی روابط علّی یک یا دوسویه با شاخص قیمت بازار بورس اوراق بهادار داشته باشد. لذا، اعمال سیاست های اقتصادی می تواند بر دیگر متغیرها نیز تأثیرگذار باشد. درنتیجه شناسایی روابط علّی بین متغیرها برای تحلیل و پیش بینی نتیجه سیاستگذاری ها لازم و ضروری به نظر می آید. به عنوان مثال، اعمال سیاست های تورمی و پیش بینی تأثیرگذاری آن بر بازار بورس اوراق بهادار از طریق شناسایی وجود رابطه علّی بین آن ها امکان پذیر خواهد بود.

 

همچنین مطالعات انجام شده در امریکا نشان دهنده اختلافات عمده در تعیین قیمت سهام با استفاده از اطلاعات اقتصادی (کلان)، در مقایسه با اطلاعات حسابداری است. تحقیق حاضر می تواند گامی در جهت درک وضعیت موجودکشور و مقایسه آن با شرایط دیگر بازارها باشد. از این رو، هدف تحقیق حاضر شناسایی روابط شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران با متغیرهای کلان اقتصادی  و متغیرهای دیگر خارجی تأثیرگذار بر بورس است که می تواند به درک بهتر از رابطه بین بخش های مالی و حقیقی اقتصاد کمک نماید. بازار سهام به دلیل اینکه به عنوان یک میانجی بین قرض دهندگان و قرض گیرندگان عمل می کند، نقشی حیاتی در اقتصاد مدرن بازی می کند.

 

عوامل مؤثر بر بازار سهام. عوامل مؤثر بر بازار سهام را به صورت کلی می توان به عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیم بندی کرد. از منظر مالی و حسابداری، پارامترهایی که به عنوان متغیرهای درونی شرکت های پذیرفته شده در بورس بوده و تأثیر آن ها در رفتار مردم نسبت به سهام این شرکت ها قابل بررسی است، عبارت اند از: ساختار مالی شرکت، تقاضا برای محصول، عایدی هر سهم، مدیریت شرکت، سود و سیاست های تقسیم سود، سهام جایزه و تجزیه سهام، افزایش سرمایه، ادغام و تملک؛ اما دیگر متغیرهای مؤثر بر بازار سهام، متغیرهای بیرونی هستند که در چهار دسته کلی قابل بررسی است شامل: عوامل سیاسی؛ عوامل اجتماعی و فرهنگی؛ عوامل تکنولوژیکی؛ عوامل اقتصادی.

 

بدون هیچ گونه تردیدی می توان گفت مسایل اقتصادی تأثیر غیرقابل انکاری بر ارزش و حجم معاملات بازار سرمایه دارد. عوامل اقتصادی در دو دسته عوامل اقتصادی کلان و خرد قابل بررسی هستند. تصمیمات مربوط به عوامل کلان اقتصادی تمامی شرکت های بورس را تحت تأثیر قرار می دهد درحالی که عوامل خرد اقتصادی میتواند بر شرکت های مختلف (حتی از یک صنعت) تأثیرات متفاوتی داشته باشد. ازجمله عوامل کلان اقتصادی مؤثر بر بازار سهام می توان به تولید ناخالص ملی، نقدینگی، شاخص قیمت مصرف کننده، نرخ ارز، قیمت طلا و قیمت نفت خام اشاره داشت.

 

در اغلب مطالعات انجام شده در زمینه بررسی رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص های بازار سرمایه، غالباً رابطه علیت بین سطوح واقعی متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص های مالی یا تغییرات آن ها و یا رابطه بین شاخص های ثبات سیاسی و شاخص های بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفته است. لیکن مطالعات انجام شده در این زمینه اغلب مربوط به دوره های قدیمی بوده و یا مطالعات جدید روی متغیرهای داخلی و تنها اثر آن ها بر بازده سهام به صورت یک طرفه دیده شده است، درحالی که این تحقیق درصدد شفاف سازی تأثیر متغیرهای کلان داخلی بر متغیرهای اصلی بازار بورس تهران شامل قیمت و بازدهی آن می باشد.

 

رشد اقتصادی به میزان زیادی به سرمایه گذاری بستگی دارد. اخیرا در کشورهای در حال توسعه، توسعه مالی توجه خاصی را به خود جلب کرده زیرا که عمیق تر شدن قدرت مالی توان توضیح دهی قوی را در رابطه با تفاوت در عملکرد رشد اقتصادی داشته است .لذا شناخت سرمایه گذاران و دولت از رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و بازار سهام می تواند آنها را در به کارگیری ساز و کارهای مناسبی در نیل به این اهداف یاری دهد.

 

1-4- اهداف پژوهش

 

الف) هدف کلی:

 

• بررسی عوامل موثر بر تغییرات قیمت سهام در بانک­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

 ب) اهداف جزئی:

 

• بررسی تاثیر متغیرهای حقیقی اقتصادی بر تغییرات قیمت سهام در بانک­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

• بررسی تاثیر متغیرهای پولی اقتصادی بر تغییرات قیمت سهام در بانک­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

 

• بررسی تاثیر متغیرهای داخلی صنعت بانکداری بر تغییرات قیمت سهام در بانک­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

ج) اهداف کاربردی:

 

انتظار بر این است که در صورت تحقق اهداف مورد نظر در این پژوهش، نتایج آن قابل استفاده برای سازمانها و اشخاص زیر باشد:

 

– سازمان بورس اوراق بهادار تهران: به عنوان بخشی از رسالت اطلاع‌رسانی.

 

– تحلیل‌گران مالی و کارگزاران بورس: به عنوان ابزار در تصمیم‌گیری‌های مالی و راهنمایی و مشاوره سرمایه‌گذاران بالقوه و بالفعل.

 

– مدیران مالی شرکتها: به عنوان ابزاری برای بررسی و ارزیابی داخلی.

 

– دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشگران علاقمند

 

– جمع آوری شواهد تجربی و کمک به ادبیات موجود.

 

– کمک به سرمایه گذارانی که مایلند دربانکها سرمایه گذاری کنند بتوانند با احتمال بیشتری بازده مورد انتظار خود را از این نوع سرمایه گذاری ها پیش بینی نمایند.

 

– همچنین کمک به دانشجویان و پژوهشگرانی که مایلند عوامل موثر بر تغییرات  قیمت سهام را مورد مطالعه وبررسی قرار دهند.

 

– تعیین سهم هریک از مؤلفه ها در تائید یا رد فرضیه ها.

بانک ها به عنوان واسطه منابع پولی در کنار نهادهای سرمایه گذاری مانند بورس و بیمه از ارکان اصلی بازارهای مالی شمرده می شوند. آن ها یکی از عامل مهم سیاست های پولی و مجریانی برای تصمیم های اقتصادی بانک مرکزی هستند. بانک ها با قبض و بسط اعتبارات بانکی و هدایت وجوه از بخشی به بخش دیگر‌، گذشته از کمک به تثبیت اقتصاد در سطح کلان، نقش مؤثری در تنظیم بخش های اقتصادی نیز بر عهده دارند. به دلیل عدم توسعه لازم بازار سرمایه در اقتصاد ایران بانکداری از اهمیت بیشتری برخوردار است و در عمل این بانک ها هستند که عهده دار تأمین مالی بلند مدت مشتریان می باشند (شادکام، 1380،ص37).

امروزه بانک ها خدمات متنوعی به مشتریان خود ارائه می دهند طیف این خدمات از جذب سپرده ها و اعطای تسهیلات تا خدمات نوینی که از طریق شبکه جهانی اینترنت عرضه می گردد را شامل می شود. افزایش کارایی و ارائه خدمات متنوع در حداقل زمان ممکن از جمله انتظاراتی است که شبکه بانکی کشور پیوسته با آن مواجه بوده و در این راستا اقداماتی از قبیل پیاده سازی طرح شتاب (شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی) و بانکداری الکترونیکی در سیستم بانکی کشور طراحی و به مرجله اجرا گذاشته شده است. نظام بانکی از طریق هدایت منابع به بخش های تولیدی و خدماتی می تواند ضمن ایجاد تولید، اشتغال و ایفای مسئولیت های اجتماعی خود زمینه رشد و توسعه اقتصادی کشور را فراهم نماید.

حوزه فعالیت بانک ها در سه بخش تجهیز منابع، تخصیص منابع و ارائه خدمات می باشد. لذا بررسی و شناسایی عملکرد بانک ها در اجرای هر یک از وظایف مذکور می تواند طیفی از نقاط قوت و ضعف موجود در بانک ها را ارائه دهد. از آنجایی که بانک ها نیز همانند سایر بنگاه های اقتصادی به دنبال سودآوری هستند، برای دستیابی به این هدف مهم، شناخت متغیرهای اثرگذار ضروری می باشد. عوامل مؤثر در فرایند سودآوری بانک ها به دو دسته کلی عوامل داخلی و خارجی تقسیم می گردند.

 

عوامل داخلی تحت کنترل مدیران ارشد، مدیران میانی، و روسای شعب می باشد. و عوامل خارجی خارج از کنترل مدیریت و تحت تاثیر محیط کلان می باشند. همان گونه که ذکر گردید عوامل داخلی در اختیار مدیریت شعب قرار داشته و لذا این عوامل عمدتاً منعکس کننده سیاست ها و تاکتیک های مدیریت ارشد بانک میباشند که در حوزه های تخصیص منابع، مدیریت دارایی ها و بدهی ها، مدیریت نقدینگی و مدیریت هزینه نمایان می گردد. (عونی، لیلا، 1387)

 

بخش تولیدی و خدمات و ساختمان جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی دارای اهمیت و مورد توجه است. در میان بانک های کشور که شامل بانک های تخصصی و غیرتخصصی و دولتی و خصوصی می باشند و بانک سرمایه در 4 بخش ذکر شده فعالیت ویژه ای داشته و دارای پتانسیل سودآوری فوق العاده در این حوزه می باشد.

 

1-2- اهمیت و ضرورت پژوهش

 

گسترش بازارهای جهانی و افزایش رقابت در بازارهای خدمات مالی، سودآوری این صنعت را تحت تأثیر قرار داده است. با توجه به این که سودآوری یکی از کارکردهای مهم بانک به عنوان واسطه مالی می باشند و از آنجایی که یک بانک سودآور توان بیشتری برای مقابله با شوک های منفی بازار را داراست، لذا توجه به شاخص سودآوری به عنوان یکی از شاخص های ارزیابی عملکرد در بانک ها و اهمیت نقش آن در تصمیمات مرتبط با نحوه تجهیز منابع، تأمین مالی و همچنین چگونگی تخصیص منابع ضروری است. بنابراین بانک ها بایستی با بررسی عوامل مرتبط با سودآوری شعب خود موجبات افزایش توان رقابت پذیری و سازگاری با تغییرات محیط کلان را فراهم اورند.

 

با توجه به این که تنها عوامل داخلی تحت کنترل مدیریت شعب قرار دارند و علی رغم افزایش منابع موجود در شعب تعدادی از شعب در طی دوره پژوهش زیان آور بوده اند. لذا این پژوهش بر شناسایی و تجزیه و تحلیل عوامل داخلی موثر در سودآوری شعب بانک و به طور موردی در شعب بانک سرمایه استان تهران متمرکز گردیده است و به دنبال ارائه راهکارهایی جهت افزاش کارایی و سودآوری شعب برای مدیریت بانک می باشد.

 

1-3-اهداف پژوهش:

 

 1-  شناسایی عوامل داخلی موثر بر سودآوری شعب بانک و تخمین تابع سودآوری شعب بانک با وجود متغیرهای داخلی

 

2- بررسی و ارائه راهکارهای پیشنهادی جهت بهبود وضعیت عملکردی شعب بانک 

 

3- بررسی وضعیت سودآوری شعب بانک سرمایه استان تهران

 

4- بررسی ارتباط متغیرهای اصلی موثر در سودآوری شعب بانک

 

1-4-سوال اصلی پژوهش:

 

این تحقیق در پی آن است که پاسخ سوال زیر را شناسایی نماید.

 

عوامل داخلی موثر بر سودآوری شعب بانک سرمایه کدامند؟

 

در این تحقیق سعی بر این است که به سؤالات زیر نیز پاسخ داده شود:

 

1- وضعیت سودآوری شعب بانک سرمایه استان تهران چگونه است؟

 

2- راهکارهای مناسب جهت افزایش سودآوری شعب بانک کدامند؟

 

1-5-فرضیات پژوهش :

 

• بین میزان و نوع سپرده ها و سودآوری شعب بانک رابطه ی معنی داری وجود دارد.(ترکیب بدهی ها)

 

• بین میزان و نوع تسهیلات پرداختی و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.(ترکیب دارایی ها)

 

• بین مدیریت نقدینگی و سودآوری شعب رابطه ی معنی داری وجود دارد.

 

• بین مدیریت هزینه ها و سودآوری شعب رابطه ی معنی داری وجود دارد.

 

• بین مدیریت وصول اعتبارات اعطایی (ریسک اعتباری) و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.

• 

•  

 

• بین رعایت منابع و مصارف( کفایت سرمایه )و سودآوری رابطه ی معنی داری وجود دارد.

 

• بین عوامل محیطی و سودآوری رابطه معنی داری وجود داردکه شامل فرضیات فرعی به شرح ذیل میباشد:

 – بین موقعیت جغرافیایی شعب و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

– بین امکانات و تجهیزات بروز و موجوددر شعب و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

– بین اندازه شعبه و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

8- بین عوامل انسانی و سودآوری رابطه معنی داری وجود داردکه شامل فرضیات فرعی به شرح ذیل میباشد:

 

– بین تعداد کارکنان و سودآوری شعب رابطه معنی داری وجود دارد.

 

– بین سطح تحصیلات  و اطلاعات بانکی کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

– بین سن کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

– بین سابقه کارکنان و سودآوری رابطه معنی داری وجود دارد.

 

         فرضیه های شماره 7 و8 بر مبنای اطلاعات دریافتی از کارکنان بوسیله پرسشنامه و مصاحبه بررسی شده اند و مابقی فرضیه های ذکر شده علاوه بر پرسشنامه و مصاحبه  بر مبنای اطلاعات  وصورتهای مالی  و نسبت های واقعی شعب نیز سنجیده شده اند.

 

       ترکیب و ارتباط عوامل ذکرشده از قبیل نوع و میزان سپرده ها، نوع و میزان تسهیلات اعطایی، مدیریت نقدینگی، مدیریت ریسک اعتباری و …در سودآوری شعب بانک موثر است.

 

1-6-روش پژوهش :

 

روش تحقیق مورد استفاده توصیفی-تحلیلی می باشد و با توجه به نوع و ماهیت تحقیق، برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای جهت بررسی سوابق و ادبیات موضوع استفاده شده است. این قسمت شامل بررسی کتب، مجلات تخصصی بانکداری و اقتصادی، بخشنامه ها و آیین نامه های بانکی، پایان نامه ها و آمارهای استخراج شده از گزارش ها و ترازنامه های شعب بانک سرمایه استان تهران می باشد.

 

جهت انجام این پژوهش متغیرهایی همچون بازده دارایی ها ROA نوع و میزان سپرده های بانکی، نوع و میزان تسهیلات اعطایی، مدیریت ریسک اعتباری، مدیریت نقدینگی انحراف از منابع و مصارف، موقعیت جغرافیایی، اندازه شعب، تعداد پرسنل،‌ سن، سابقه کار و تحصیلات کارکنان شعبه در نظر گرفته شده است و به بررسی میزان اثر آن ها در سودآوری شعب پرداخته خواهد شد. از آن جایی که مهم ترین ابزارهای که برای مطالعه ارتباط بین متغیرها مورد استفاده قرار می گیرد، رگرسیون می باشد و با توجه به این که در تحقیقات پیشین صورت گرفته با استفاده از مدل رگرسیون خطی به تخمین تابع سودآوری پرداخته شده است به برآورد تابع سودآوری با توجه به عوامل داخلی و با استفاده از رگرسیون خطی و نرم افزار SPSS می پردازیم. محدوده زمانی مورد استفاده در این پژوهش سال های مالی 1390، 1391 می باشد.

 

1-7-محدودیت پژوهش :

 

1- محدودیت های بانکداری بدون ربا و بخش نامه ها و سیاست هالی مالی و پولی بانک مرکزی که سودآوری بانک را تحت تاثیر قرار می دهد

 

2- عدم انجام تحقیقات در سطح بانک و عدم شفاف سازی عوامل مؤثر بر سودآوری توسط محققان باعث گردیده که کارکنان با این مسئله بیگانه بوده و آن طور که باید در مسیر انجام تحقیق همکاری لازم را ننمایند.

 

3- با توجه به اعداد و ارقام موجود در صورتهای مالی بانک و همچنین به دلیل مسائل امنیتی امکان بررسی و توضیح بعضی عوامل وجود ندارد.

 

4- عدم آشنایی بعضی از مدیران میانی و پایینی و بخصوص مسنولین شعب با بانکداری الکترونیک و تعرفه های صادراتی و وارداتی در نتیجه تبادلات ارزی(  حوالجات ارزی و LC   وارداتی) ، سودآوری این بخش را کاهش داده است.

 

5- عدم دسترسی به  اطلاعات شعب بانک به دلیل مسائل امنیتی امکان ارائه کامل دلایل زیانبار یا سودآوری در شعب وجود ندارد.

 

1-8-تعریف واژگان:

 

 بانک: موسسه ای خدماتی است که به جمع آوری یا تجهیز سپرده های مردم و به تخصیص منابع و مصرف بهینه آن در جهت سیاست های کلی اقتصاد کشور با ابزارهای پولی و اعتباری اقدام و همچنین موجبات تسهیل در پرداخت ها و انجام سایر خدمات بانکی را در چارچوب قوانین و مقررات فراهم می سازد (جمشیدی، 1379، ص4)

 

سودآوری:   توان شرکت یا مؤسسه در ایجاد درآمد کافی به گونه ای که پس از پرداخت هزینه های جاری، مبلغی اضافی به نام سود برای شرکت باقی بماند (عونی، لیلا، 1387)

 

سپرده:   وجوهی اعم از پول داخلی و یا پول کشورهای خارجی ( ارز)، که اشخاص حقیقی یا حقوقی تحت شرایطی که قانون تعیین نموده و در زمان مشخص و طبق قرارداد به عنوان وکیل به بانک ها و مؤسسات اعتباری تودیع و نزد آن ها نگهداری و در مقابل از بانک یا موسسه سود دریافت می نمایند. (حسینی، سیده فائزه، 1387)

 

تسهیلات اعطایی: اعتبار یا تسهیلاتی که بانک ها به موجب قانون عملیات بانکی بدون ربا و قوانین مصوب در قالب قراردادها و عقود اسلامی به بخش غیردولتی اعطا می کنند (سیده فائزه حسینی، 1387).

 

       موارد ذکر شده فوق از عوامل اصلی ایجاد یک موسسه مالی به نام بانک میباشد که اگر تعاریف کامل و اساسی و کاربردی در مورد 4 عامل فوق داشته باشیم میتوانیم بیشترین  بازده در کارهای پژوهشی بخصوص در سود آوری سیستم بانکی بدست آوریم.

اگرهمهاینشاخصهاومؤلفههادرمفهومی واحدخلاصهشوند،اینمفهومهماناکیفیت زندگی استکهبر اساسآنمیتوانگفتتوسعه هدفیاستکهبهوسیلهانسانهایواقعیوبرایانسان هایواقعیتحققمییابدوتوجهبهکیفیتزندگیآن هاخودهمراهرسیدنبهتوسعهوهمهدفآن محسوبمی‌شود.

 

کیفیتزندگیمفهومجدیدینیست،اماخاستگاه آنبهعنوانیکحیطهیتحقیقیدرجوامعغربیوبه ویژهآمریکابهدهه۱۹۶۰میلادیبازمیگردد. هرچند کهدرایندههودودههبعدعمدهاینتحقیقاتبر شاخصهایعینیمتمرکزبودووجهغیرجامعه شناختی (غالبًاپزشکی)، (ابیل، 2000؛ مارکیدز،2001). درطیدهه۱۹۹۰وبهویژهسالهایآغازینقرنبیستو یکم،شاخصهایذهنیوابعادجامعهشناختینیز اهمیتیدرخوریافتند.

 

واژه کیفیت زندگی نخستین بار توسط پیگو در سال 1920 در کتاب اقتصاد و رفاه مورد استفاده قرار گرفت. به مرور زمان محققان متوجه شدند که کیفیت زندگی می تواند یکی از پیامدهای پراهمیت در ارزیابی سلامت باشد، چنانچه تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامت نیز به این نکته تأکید دارد (فایول،2000). درخصوص معنی کیفیت زندگی تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه شده است . برخی آن را توانایی فرد برای اداره زندگی از دید خود می دانند (وبر، 1998).

قمبه لحاظاقتصادی اجتماعیتوسعه‌یچندانی نیافته. پایین بودنسطح درآمد و عدم توسعه،برخورداریبازنشستگان کارگری شهرداری قماز امکاناتتوسعه‌ایورفاهیراتحتتأثیرقرارداده، در نتیجهسطحزندگیراپاییننگاهداشتهاست.

همچنین،می توانپرسیدکهچهعواملاقتصادیو اجتماعی‌ایسببشدهسطحزندگیبازنشستگان کارگری شهرداری قم پایین باشد؟

 

این مفهوم،کمک می‌کندبتوانیمشکل زندگی بازنشستگان کارگری قمراازدووجهبررسیکنیم: نخست،وجه عینی و واقعیاست کهبراساسآنمی‌توانمیزانبهرهمندی مردمازامکاناتمادیراسنجید. دراینوجه،میزان برآوردهشدننیازها،خواسته‌هاوانتظاراتیکهجنبهعام دارندوبرایزندگیضروریهستندموردتوجهقرارمی‌گیرد. دوم،وجهذهنیوتصوریاستکهبراساسآن می‌توانمیزانرضایتوخشنودیمردمازبرآوردهشدن نیازهایواقعیراسنجید. همچنین،ازطریقاینوجهمی‌توانشکلزندگیمردمراازدیدخودآنهانگریستو کیفیتآنرابرحسبذهنیتخودآنهاموردارزیابی قرارداد.بنابراین،مسأله‌ایکهرودررویتحقیقحاضر قرارداردایناستکهکیفیتزندگیبازنشستگان کارگری شهرداری قم به گونه‌ایبرسدکههردووجهذهنیوعینیآنرامد نظرداشته،حیطه‌هاییرامشخص سازدکهنمایانگر ابعادمهموعمدهزندگیباشد. 

 

مولفه‌های کیفیت زندگی عبارتند از : عملکرد جسمی، مشکلات جسمی، درد جسمی، سلامت عمومی، نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی، سلامت روانی. هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت مولفه‌های کیفیت زندگی در بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد. همچنین بررسی میزان تاثیر عوامل عملکرد جسمی، مشکلات جسمی، درد جسمی، سلامت عمومی، نشاط، عملکرد اجتماعی، مشکلات روحی، سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد که بصورت یک رابطه علّی(علت و معلولی) بررسی می شود.     

3- چارچوب نظری تحقیق 

 

اساس نظری موضوع کیفیت زندگی در نظریه سلسله مراتب نیازها مزلو قرار دارد و بعدها به منظور گسترش قلمرو آن سایر نظریه‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

 

در اینجا، به دو نظریه مزلو و بوم شناسی انسانی اشاره می‌کنیم و سرانجام مفاهیم عمده آن نظریه‌ها را گزینش نموده، با ادغام آنها مدلی تدوین می‌کنیم که سهم  هر یک را در بررسی کیفیت زندگی نشان می‌دهد.

 

آبراهام هرولد مزلو، روان شناس انسان گرای آمریکایی، نیازهای اساسی انسانی را در قالب پنج نیاز عمده دسته بندی کرده است. به نظر وی، آرایش این نیازها به شکل سلسله مراتبی است که به ترتیب عبارت اند از: نیازهای جسمانی، نیازهای ایمنی، نیازهای تعلق و عشق، نیازهای احترام، و نیازهای خودشکوفایی  (مزلو،۱۳۷۲).

 

نظریه مزلو، از این حیث که نیازها را پدیداری انگیزشی روانی تلقی می‌کند نظریهای روان شناختی است، اما از این حیث که رفع این نیازها را مبتنی بر روابط و پیش شرطهای اجتماعی می‌داند جامعه شناختی است. از نظر مزلو، موقعیتها و شرایط اجتماعی موجب برآورده شدن یا نشدن نیازها می‌شود و مورد اخیر، به نوبه خود، موجد نگرشها و رفتارهای خاصی در فرد می‌گردد. از این رو، می‌توان گفت که برآورده شدن یا نشدن نیازها، حلقه رابط فرد با ساختار اجتماعی است.

 

«نیازهای ابتدایی بشر : مزلو خود در این باره می‌گوید فقط می‌تواند به دست سایر افراد بشر یعنی جامعه و از طریق آنان ارضا گردد (مزلو، 1381).

 

مزایایی را که نظریه‌ی مزلو در تحلیل کیفیت زندگی دارد می توان از دو بعد مورد توجه قرار داد : از جهت متغیر وابسته‌ی تحقیق، این نظریه می‌تواند در تعیین شاخصهای کیفیت زندگی کمک مهمی بکند. پنج نیازی را که مزلو به شکل سلسله مراتبی مشخص می‌کند، میتوان، با جرح و تعدیل هایی، به عنوان مؤلفه‌ها و شاخص های کیفیت زندگی تعیین نمود : الف) وضعیت سلامتی بهداشتی، ب) وضعیت اقتصادی، ج) وضعیت امنیتی، د) وضعیت اجتماعی، ه) بهزیستی ذهنی روانی. این پنج حیطه، متناظر است با پنج نیاز اساسی در نظریه مزلو.

 

از سوی دیگر، کمک مهم نظریه‌ی مزلو، تعیین عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی افراد یا متغیرهای مستقل تحقیق است. از آن جایی که مزلو، برآورده شدن و یا نشدن نیازها و نیز چگونگی آن را منوط به ترتیبات اجتماعی و نهادی می‌داند، می‌تواند در انجام تحقیقات علی جامعه شناختی به کار آید. در این تحقیق، از مفهوم ترتیبات اجتماعی و نهادی مورد نظر مزلو میتوان چهار متغیر شیوه جامعه پذیری در خانواده، میزان تحصیلات، میزان استفاده از رسانه‌های همگانی و نگرش های سنتی/مدرن را به عنوان تعدادی از متغیرهای مستقل استخراج نمود.

 

نظریه دیگری که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، نظریه بوم شناسی انسانی است. این نظریه، تعامل‌ها و روابط به هم وابسته انسان‌ها با محیط‌های فیزیکی، زیستی و اجتماعی آنها را مورد توجه قرار داده، بدین وسیله تغییر و تبدیل منابع مواد، انرژی و اطلاعات را شامل می‌گردد. براساس دیدگاه بوم شناسی، این پویش‌ها و تحولات، برای شناخت جامع تجربه‌ی انسانی مفید است. دیدگاه بوم شناختی، کیفیت زندگی انسان‌ها و کیفیت محیط را به هم وابسته می‌داند و بر آن است که کیفیت زندگی افراد و خانواده‌ها را نمی‌توان جدا از کیفیت کل زیست بوم در نظر گرفت (رتینگ و لی چتنتریت، 2005).

 

4-  اهمیت و ضرورت تحقیق 

 

بررسی وضعیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم از لحاظ سلامت روانی و جسمانی امری مهم و ضروری می‌باشد. با توجه به اینکه سلامت روانی و جسمانی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی آنها می‌گذارد، بررسی میزان تاثیر هر یک از مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی آنها بسیار مهم و ضروری می‌باشد. واضح است که اگر بازنشستگان کارگری شهرداری قم از سلامت روانی و جسمانی مطلوبی برخوردار باشند، بیشتر می‌توانند برای خانواده و شهر خود مفید و موثر باشند و سایر کارگران شهرداری قم بیشتر می‌توانند از تجربه بازنشستگان استفاده نمایند. باتوجه به اهمیت نقش بازنشستگان کارگری شهرداری قم در خانواده و جامعه، هدف اصلی این تحقیق بررسی میزان تاثیر مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم می‌باشد.

 

5-  پیشینه تحقیق

 

اغلب تحقیقاتی که در ایران و سایر کشورهای جهان درباره‌ی کیفیت زندگی صورت گرفته، افراد یا گروه‌های خاصی را کانون توجه خود قرار داده اند. تحقیقاتی که کیفیت زندگی را در سطح عموم مردم یک منطقه مطالعه کرده باشند به ندرت دیده می‌شود. در این زمینه تحقیقاتی انجام گرفته که به برخی از این تحقیقات در پایان فصل دوم در قسمت تحقیقات پیشین(داخلی و خارجی) اشاره خواهیم کرد.

 

6-  اهداف تحقیق

 

1-6  هدف اصلی

 

بررسی میزان تاثیر مولفه‌های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم.

 

2-6  اهداف فرعی

 

بررسی میزان تاثیر عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

بررسی میزان تاثیر سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم

 

7-  سوالات تحقیق

 

1-7 سوال اصلی

 

آیا مولفه های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

2-7 سوالات فرعی

 

آیا عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

 

آیا عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

آیا سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد؟

 

8-  فرضیات تحقیق

 

1-8  فرضیه اصلی

 

مولفه های سلامت روانی و جسمانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

2-8  فرضیات فرعی

 

عملکرد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

مشکلات جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

درد جسمی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

سلامت عمومی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

نشاط بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

عملکرد اجتماعی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

مشکلات روحی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

سلامت روانی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم تاثیر معنی‌داری دارد.

 

9- جامعه آماری تحقیق

 

جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه بازنشستگان کارگری شهر قم در دهه منتهی به سال 1392 می‌باشد. تعداد بازنشستگان کارگری شهرداری قم در دهه منتهی به سال 1392 برابر 256 نفر می‌باشد.

 

10- قلمرو تحقیق

 

1-10 قلمرو موضوعی تحقیق :

 

 از بعد موضوع، تحقیق حاضر مربوط به شاخه مدیریت منابع انسانی که به بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم از لحاظ سلامت روانی و جسمانی می‌پردازد.

 

2-10 قلمرو مکانی تحقیق :

 

قلمرو مکانی این تحقیق، بازنشستگان کارگری شهرداری استان قم می‌باشد.

 

3- 10 قلمرو زمانی تحقیق :

 

قلمرو زمانی این تحقیق مربوط به دهه منتهی به سال1392 است که اطلاعات تحقیق در این مقطع زمانی از طریق توزیع پرسشنامه جمع آوری شده است. 

 

11-  نوع و روش تحقیق

 

این تحقیق از دسته تحقیقات توصیفی مبتنی به روش پیمایشی می‌باشد. پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی  بوده که به بررسی وضعیت کیفیت زندگی در بازنشستگان کارگری شهرداری قم در دهه منتهی به سال1392 می‌پردازد. نوع روش تحقیق نیز از نوع علّی(علت و معلولی) می باشد.

 

 

 

12- روش گردآوری اطلاعات

 

 برای جمع آوری اطلاعات از روشهای زیر استفاده گردیده:

 

1-12 مطالعات کتابخانه‌ای :

 

 جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری وادبیات تحقیق  موضوع، از منابع کتابخانه ای، مقالات، کتابهای مورد نیاز ونیز از شبکه جهانی اطلاعات استفاده شده است.

 

2-12 تحقیقات میدانی :

 

 به منظور جمع آوری داده ها واطلاعات برای تجزیه وتحلیل از پرسشنامه استفاده خواهد شد و همچنین گردآوری اطلاعات از طریق منابع اطلاعاتی دست دوم مانند کتب، نشریات. مجلات جمع آوری می‌شود.

 

13- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات

 

 در بخش آمار توصیفی با تشکیل جداول فراوانی ودرصد فراوانی نسبی و رسم نمودارهای فراوانی به توصیف مشخصات جمعیت شناختی پاسخ دهندگان پرداخته می‌شود، همچنین وضعیت پاسخهای آنها به سوالات تخصصی پرسشنامه از نظر توصیفی با تشکیل جداول فراوانی و رسم نمودارهای فراوانی بررسی می‌شود. در بخش آمار استنباطی از آزمونهای آماری کلموگروف اسمیرنوف یک نمونه ای، تی یک نمونه ای ، دوجمله ای جهت بررسی درستی فرضیه های تحقیق استفاده می‌شود. همچنین از آزمون فریدمن جهت بررسی یکسان بودن یا یکسان نبودن تاثیرات مولفه های سلامت روانی و جسمانی بر زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم استفاده می‌شود. برای بررسی تاثیرات متغیرهای جمعیت شناختی بر کیفیت زندگی بازنشستگان کارگری شهرداری قم از تحلیل‌های آماری با نرم افزار SPSS22  استفاده شد.

­ای بر صنعت نمایشگاهی، شرکت نمایشگاه­های بین المللی،1383). حال این مسئله در ذهن ما به وجود می­آید که آیا نمایشگاه­ها می­توانند به عنوان یک ابزار بازاریابی موجبات توسعه صادرات غیر نفتی و کاهش وابستگی درآمدهای ارزی به صادرات نفتی را ایجاد کنند یا نه؟و چه عواملی بر موفقیت هر چه بهتر نمایشگاه ها اثر دارند؟

 

• اهمیت، ضرورت و انگیزه پژوهش

صادرات به عنوان موتور محرکه اقتصاد و رمز بقای کشورها در بازارهای جهانی نقش مهمی را در عرصه اقتصاد ایفا می­کند، زیرا تقویت ظرفیت های تولید و ایجاد ظرفیت های جدید ضمن هموار کردن راه توسعه صادرات نقش دولت را به عنوان تضمین­کننده سرمایه­گذاری­های موجود و کاهش انحصار پر رنگ­تر می­کند. از سوی دیگر صادرات امکان استفاده از بازارهای جهانی را برای رشد تولید داخلی مهیا کرده و بنگاه­های تولیدی را قادر می­کند تا از محدودیت­های بازار داخلی رها شده و با توسعه صادرات بازارهای جهانی را هدف قرار داده و از صرفه­های اقتصادی حاصل از مقیاس تولید بیشتر بهره­برداری کنند.(مریم فدایی، نقش تحقیقات استراتژیک بازار در توسعه صادرات،، مجموعه مقالات چهاردهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی کشور، مهر 1387،ص659)

یکی از  ابزارهای مهم برای رونق بخشیدن به صادرات و انجام فعالیت موثر در تبلیغات و بازاریابی کالاها و خدمات، نمایشگاه­ است. هیچ یک از وسایل ارتباط جمعی همانند نمایشگاه­ دارای کارکرد چند بعدی نیستند. در نمایشگاه می­توان علاو بر جذب مشتریان جدید و بهبود مناسبات با مشتریان فعلی، از تغییرات در ترکیب و رفتار آنها اطلاع حاصل کرد و ضمن تماس مستقیم با خریداران بالقوه اطلاعات مورد نیاز در زمینه­های چون کیفیت کالا، روش یا طرقه کار با آن، خدمات پس از فروش … را در اختیار آنها گذاشت. در تعریف گویا و کوتاه نمایشگاه را می­توان تبلیغ زنده نامید، زیرا در نمایشگاه عواملی چون تولیدکننده، توزیع­کننده، مصرف­کننده کالا یا خدمات دریک زمان و مکان مناسب گردهم می­آیند، هم چنین برگزاری نمایشگاه  موجب افزایش سطح اطلاعات و دانش عمومی، علمی و فنی بازدیدکنندگان می­گردد.(نیازی،1382،ص17) (نیازی،سید رضا(1382)؛ حضور موفق در نمایشگاه، چاپ اول، نشر اتابک.)

 

 

 

 

• اهداف پژوهش

در طی سال­های اخیر بخش عمده کشور، علی الخصوص دولت مردان و اقتصاددانان بحث توسعه صادرات غیر نفتی و جهش صادرات را در سرلوحه کاری خود قرار داده­اند ، و به دنبال استراتژی مناسب جهت بهبود روند فعلی وافزایش صادرات کالا و خدمات می­باشند . لذا موضوعاتی نظیر پیوستن به سازمان تجارت جهانی، ایجاد مراکز تجاری در دیگر کشورها، تسهیل مقررات صادرات، حضور در نمایشگاه­ها، ایجاد مناطق آزاد تجاری و غیره، همه در جهت موضوع توسعه صادرات غیر نفتی می باشد. از جمله راهکارهایی که مرکز توسعه صادرات به عنوان سیاست­گذار انتخاب نموده است (ادغام در سازمان توسعه تجارت ایران) برگزاری نمایشگاه­های تخصصی صادراتی می­باشد (وظیفه اصلی برگزاری نمایشگاه­ها در داخل و خارج از کشور به عهده شرکت سهامی نمایشگاههای بین المللی ایران می­باشد.)

اهداف در این پژوهش، عبارتند از:

 

1. شناسایی عوامل موثر در موفقیت نمایشگاههای تخصصی بین­المللی (صادراتی)

 

1. پیشنهاد راهکار مطلوب و مناسب جهت برگزاری موفقیت­آمیز نمایشگاه­ها

   • سوالات اصلی تحقیق

چه عواملی در موفقیت نمایشگاه­های تخصصی بین المللی (صادراتی) موثراست؟

 

• فرضیه های پژوهش

 

1. مدیریت، هدایت عملکردی نیروها، تبلیغات حرفه ای و تخصصی بر موفقیت نمایشگاه ها تأثیر معنادار دارد.

 

1. شفاف سازی برای مشارکت کنندگان، لزوم نظام حمایتی و رعایت اصول بازرگانی بر موفقیت نمایشگاه ها تأثیر معنادار دارد.

 

1. توجه به شرایط حاکم بر جامعه و همکاری و مشارکت همه عوامل درگیر نمایشگاه بر موفقیت نمایشگاه ها تأثیر معنادار دارد.

 

1. توجه به زمان و فضای برگزاری نمایشگاه بر موفقیت نمایشگاه ها تأثیر معنادار دارد.

   • روش پژوهش

تحقیق حاضر از نظر هدف یک تحقیق کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده­ها یک تحقیق توصیفی پیمایش و از نوع همبستگی است .

 

• جامعه آماری پژوهش

جامعه آماری این تحقیق مدیران غرفه های شرکت کننده در نمایشگاههای تخصصی بین المللی( صادراتی) برگزار شده در محل دایمی نمایشگاههای تهران شش ماهه اول 1393 بوده است که بالغ بر 2000 نفر می باشد.

 

1-8-1- روش گردآوری اطلاعات

 

به منظور جمع­آوری اطلاعات در این پژوهش از روش کتابخانه­ای و میدانی استفاده شده است بدین ترتیب که به منظور جمع آوری تاریخچه و مبانی نظری از روش کتابخانه­ای با مراجعه به اسناد و مدارک ،سایت­های اینترنتی ، بانک­های اطلاعاتی و مقالات علمی و پایان­نامه­ها و…استفاده شده و با استفاده از روش میدانی و جمع آوری نظرات شرکت کنندگان و مراجعین در نمایشگاه ها از طریق پرسشنامه بررسی گردید .

 

 

 

1-8-2- روش تجزیه و تحلیل­های آماری

 

جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات در این پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است.

 

1-8-2-1- آمار توصیفی

 

برای تجزیه و تحلیل داده­های جمع­آوری شده ابتدا آمار توصیفی که به بررسی متغیر­های جمعیت شناختی تحقیق شامل جنسیت، میزان تحصیلات، سن، سابقه خدمت می­پردازد؛ مورد بررسی قرار گرفت. همچنین تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از جداول فراوانی و فراوانی نسبی و آزمون کروسکال والیس از طریق نرافزار SPSS صورت می­گیرد.

 

1-8-2-2- آمار استنباطی

 

مطابق فرضیات در نظر گرفته شده از نرم افزارSPSS  برای بررسی ارتباط بین مدیریت، هدایت عملکردی نیروها، تبلیغات حرفه ای و تخصصی بر موفقیت، شفاف سازی برای مشارکت کنندگان، لزوم نظام حمایتی و رعایت اصول بازرگانی، توجه به شرایط حاکم بر جامعه و همکاری و مشارکت همه عوامل درگیر نمایشگاه از آزمون، توجه به زمان و فضای برگزاری نمایشگاه با توجه به عنوان و سوالات پژوهش از ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شده است و با شناسایی عوامل موثر بر موفقیت نمایشگاههای بین المللی ، به تنظیم پرسشنامه ، توزیع و جمع آوری آنها ( پرسشنامه ) و با استفاده از نرم افزار SPSS به تجزیه و تحلیل پرداخته شده است.

در این فصل به تعریف مساله و تشریح ضرورت انجام پژوهش  و اهداف آن پرداخته و بر اساس فرضیه­ها ، چارچوب نظری ارائه خواهد شد. همچنین چگونگی روش انجام پژوهش ، روش گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل داده­ها و تعاریف مفاهیم و متغیرهای عملیاتی استفاده شده در پژوهش ارائه می­گردد. هدف از این فصل ارائه کلیات است. با مطالعه این فصل می­توان با کلیات و چارچوب کلی پژوهش آشنا شد.

 

1-2 تعریف مساله و بیان سوالهای اصلی پژوهش

 

توسعه فن آوری­های اطلاعاتی و ارتباطی زیرساخت­های کسب و کارها را تغییر داده، شبکه جهانی وب به طور اساسی انتظارات مشتریان را در مورد سرعت، دقت، قیمت و خدمات را افزایش داده و فاصله جغرافیایی معنای خود را از دست داده است و در دسترس بودن خدمات، سهولت و سرعت توزیع خدمات  باعث ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان­ها، از جمله بانک­ها، می­گردد.

 

مشتریان بانک با استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی می­توانند عملیات بانکی خود را در زمان و مکان مورد علاقه خود به انجام رسانند و از سوی دیگر بانک­ها نیز به دلیل کاهش تعداد کارکنان و کاهش تعداد شعب از هزینه­های عملیاتی خود کاسته و سود می­برند.

 

بانکداری الکترونیکی ارائه خدمات و سرویس به مشتریان یک بانک برای دسترسی به اطلاعات حساب­ها و امکان انجام تراکنش مالی از طریق کانالهای ارتباطی فراهم شده بر بسترICT است (سرمدسعیدی،1383). در واقع بانکداری الکترونیکی شامل کلیه کانال­های الکترونیکی است که مشتریان برای دسترسی به حساب­های خود از آن استفاده می­کنند. این کانال­ها شامل اینترنت، موبایل، تلفن، تلویزیون دیجیتال و دستگاه خودپرداز است (کارجالوتو و همکاران ، 2003).

 

امروزه بسیاری از بانک­ها در سطح جهان خدمات خود را به صورت الکترونیکی ارائه می­دهند و با یکپارچه شدن اقتصاد جهانی، کشور ما نیز تحت­تاثیر قرار خواهد گرفت لذا در بلند مدت چاره­ای جز الکترونیکی شدن بانک­ها وجود ندارد. از سوی دیگر، بخش در حال رشدی از مشتریانی که فهم تکنولوژیکی دارند به  وجود آمده­اند که سیستم­های توزیع خدمت مبتنی بر فن آوری اطلاعاتی را به دریافت این خدمات از طریق کارکنان بانک ترجیح می­دهند(جوزف و همکاران، 2003).

بانکداری اینترنتی با استفاده از تکنولوژی وب و اینترنت مشتریان را قادر می سازد تا فعالیت های مالی خود را در یک محیط مجازی انجام دهند. تفاوت بین بانکداری اینترنتی و بانکداری خانگی این است که برای دستیابی به خدمات بانکی اینترنت نیازی به نصب یک نرم افزار اختصاصی وجود ندارد بلکه خدمات بانکی می تواند از طریق شبکه عمومی اینترنت قابل دسترسی باشد و مشتری از طریق اینترنت به حساب بانکی خود مرتبط می شود . بانکداری اینترنتی در ایران نیز مطرح شده است و بانکهای دولتی و خصوصی به سمت ارائه اینترنتی خدمات خود حرکت کرده­اند، بدین ترتیب که در اواخر دهه 1360 بانکهای کشور به سیستم اتوماسیون عملیات بانکی و یارانه ای کردن ارتباطات خود توجه نشان دادند، حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی از اوایل دهه 70 آغاز و پس از آن کارتهای اعتباری، خودپردازها، سیستم­های گویا و….وارد خدمات نوین بانکها شدند و این امر تا به امروز به اینترنت بانک و یا همراه بانک نیز گسترش پیدا کرده است.

 

از مزایای بانکداری الکترونیک می­توان به برآوردهای کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل اشاره کرد که یان می­دارد مبادلات تجاری از طریق بانکداری الکترونیکی موجب میشود تا 10% رقم مورد مبادله صرفه جویی شود. از اینرو امروزه استفاده از ابزارهای پرداخت الکترونیک و طراحی سایتهای مرتبط با این فناوریها در جهان بسیار رونق یافته است این در حالی است که ایران در زمینه بانکداری الکترونیک در بین 60 کشور جهان در رتبه 58 قرار دارد. مطابق برآورد، هزینه تهیه اسناد کاغذی برای معاملاتی به ارزش 2 تریلیون دلار به حدود 140میلیارد دلار بالغ میگردد که این خود نزدیک به 7% ارزش کالاهای مبادله شده است در صورتی که میتوان اینگونه هزینه ها را با کاربرد فناوری مبادله الکترونیکی، کاهش داد(سایت بازتاب 1392).

 

از اینرو بررسی عوامل اثرگذار بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری الکترونیکی اهمیت دوچندانی می یابد که این پژوهش به بررسی آن میپردازد  و هدف اصلی این است که نتایج حاصل در کنار نتایج سایر مطالعه ها به سیاستمداران این حوزه کمک کند تا به تقویت عوامل اثرگذار بر استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی بپردازند.

 

1- 3 سابقه و ضرورت انجام پژوهش

 

   افزایش رقابت، تغییر محیط­های کسب و کار، جهانی شدن و پیشرفت فن آوری­های ارتباطی و اطلاعاتی از جمله تغییرات مهمی هستند که صنعت خدمات مالی و بانکداری را نیز وادار به تغییر نموده­اند. تقاضا برای خدمات مالی به سرعت در حال تغییر است. با گذر مشتریان از مرحله بانکداری سنتی به بانکداری الکترونیکی، استراتژی­های جدیدی برای جذب مشتری و حفظ مشتریان کنونی ضروری   می­نماید(کارجالوتو و همکاران ، 2003).

 

پاسخگویی به نیاز این مشتریان با بافت سنتی بانک­های کشور آسان نیست و ایجاد زمینه و در اختیار قرار گرفتن فن آوری مناسب الزامی است. در ایران گسترش تدریجی دسترسی به اینترنت و در اختیار قرار داشتن کامپیوترهای خانگی توسط شرکت­ها و اقشار مختلف مردم، نیازهای بالقوه­ای در زمینه دریافت خدمات بانکداری الکترونیکی از طریق اینترنت آشکار نموده است (صابری، 1380).

 

پژوهش­های انجام شده بر روی پذیرش بانکداری اینترنتی از سوی مشتریان، درک عقاید مشتری در مورد استفاده از بانکداری اینترنتی را ارتقا می­بخشد و نشان می­دهد چگونه این عقاید و نگرش­ها بر رفتار مصرف کننده در مورد استفاده از بانکداری اینترنتی تاثیر می­گذارند(سو و همکاران، 2000).

 

از طرفی قبل از ارائه هرگونه خدمات جدید باید پژوهش­هایی در مورد اقتصادی بودن خدمات مزبور، منطبق بودن خدمات جدید با نیازهای جامعه و اینکه چه سیستمی می­تواند این خدمات را به خوبی به مشتریان ارائه کند، صورت گیرد. در کشورهای در حال توسعه، بانک­ها معمولا” با بررسی خدمات ارائه شده توسط سیستم بانکی کشورهای توسعه یافته اقدام به تقلید از آنها و ارائه خدمات   می­کنند و به دلیل عدم انجام پژوهش ها و بررسی­های موردنیاز اینگونه خدمات را به صورت ناقص به مشتریان خود ارائه می­کنند(سرمدسعیدی،1383). در حالی که بانک­ها باید قبل از ارائه هرگونه خدمات جدید شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور را مدنظر قرار دهند. چرا که وجود نرخ تورم بالا، کمی درآمد، پایین بودن سطح  آگاهی مردم و خواسته­های آنها، بی­اعتمادی مردم نسبت به خدمات جدید و تبلیغات نامناسب موجب می­شوند تا یک خدمت جدید نتواند بین مردم به راحتی گسترش پیدا کند (شیخانی، 1378). بدیهی است در صورت عدم استقبال مشتریان از سیستم­های بانکداری الکترونیک ارائه اینگونه خدمات با شکست مواجه خواهد شد(سرمدسعیدی،1383).

بنابراین شناسایی عواملی که موجب می­شود مصرف کننده قصد استفاده از یک تکنولوژی جدید مانند استفاده از خدمات بانکداری الکترونیکی را داشته باشد حائز اهمیت است. شناسایی این عوامل به بانکداران کمک می­کند که استراتژی­های بازاریابی خود را برای ارتقاء اشکال جدید سیستم­های بانکداری الکترونیکی به کار گیرند.

 

1-4چارچوب نظری پژوهش

 

 بر اساس کلیات مطرح شده مدل پژوهش  به شکل زیر خواهد بود :

 

 

1- 5 فرضیه های پژوهش

 

براساس روابط نشان داده در چارچوب نظری پژوهش ، فرضیه­های پژوهش  عبارتند از:

 

فرضیه 1: سهولت دسترسی به اینترنت بر میزان استفاده  مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی تاثیر دارد.

 

فرضیه 2: امنیت سیستم بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی تاثیر دارد.

 

فرضیه 3: کیفیت تکنولوژی بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی تاثیر دارد.

 

فرضیه 4: مفید بودن خدمات بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی تاثیر دارد.

 

1-6 اهداف پژوهش

 

هدف اصلی از انجام این پژوهش  بررسی عوامل موثر بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی است، برای رسیدن به این هدف کلی در اینجا اهداف جزئی­تری بیان می­شود:

 

1-بررسی تاثیر سهولت دسترسی به اینترنت بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی

 

2- بررسی تاثیر امنیت سیستم بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی

 

3- بررسی تاثیر کیفیت تکنولوژی بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی

 

4- بررسی تاثیر مفید بودن خدمات بر میزان استفاده مشتریان از خدمات بانکداری اینترنتی

 

1-7روش پژوهش

 

پژوهش  حاضر از نوع تحقیق کاربردی می­باشد که به روش توصیفی انجام می­شود.

 

1-7-1روش و ابزار گردآوری اطلاعات

 

گردآوری اطلاعات در پژوهش  مذکور در دو مرحله انجام شده است مرحله اول کتابخانه ای که جهت تدوین مبانی نظری پژوهش از مطالعات کتابخانه­ای و مراجعه به منابع علمی ، مقالات و جستجو در شبکه های اطلاعاتی و اینترنتی و بررسی اسنادو مدارک در زمینه های مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شده است. مرحله دوم در خصوص بررسی فرضیه های پژوهش از توزیع پرسشنامه و جمع آوری اطلاعات در جامعه آماری در بازه زمانی دو هفته صورت گرفته است.

 

 اطلاعات گردآوری شده با استفاده از فنون آماری مناسب تجزیه و تحلیل نهایی می­شود.سوال های پرسشنامه بر اساس فرضیه های پژوهش و با مطالعه پژوهش های صورت پذیرفته و از آنجا که گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه است اثبات پایایی پرسشنامه ضرورت دارد. بر این اساس برای تعیین اعتبار درونی ابزار گردآوری اطلاعات آلفای کرونباخ داده های پرسشنامه را مورد آزمون قرارداده و برای تعیین روایی محتوای پرسشنامه با اساتید و متخصصان مشورت شده است.

 

1-7-2جامعه آماری و تعداد نمونه

 

جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مشتریان شعبات بانک پاسارگاد در استان البرز شهر کرج در بازه زمانی دو هفته که مجموعا” شامل ده شعبه می­باشد، نمونه­گیری به روش خوشه­ای انجام شده است به دلیل پراکندگی جغرافیایی، پژوهش­گر امکان دسترسی به همه شعبه­ها را نداشته از این ­رو اقدام به نمونه­گیری خوشه­ای شده و از بین 10 شعبه، 5 شعبه انتخاب شده­است.  

 

1-7-3روش نمونه گیری

 

در این پژوهش  با مشورت با متخصصین بانکی از روش نمونه­گیری خوشه­ای برای انتخاب نمونه استفاده شده است.

 

1-7-4روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

 

برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها پژوهش  از روشهای آمار توصیفی (توزیع فراوانی­ها) و روشهای آماری استنباطی (تحلیل رگرسیون چندگانه ،همبستگی پیرسون و اسپیرمن ) استفاده شده است.

 

1-8 تعریف مفاهیم و متغیرهای عملیاتی طرح پژوهش

 

1-8-1متغیرهای مستقل

 

سهولت دسترسی به اینترنت:

 

یادگیری، نحوه استفاده و کارکردن با یک سیستم خاص

 

مفید بودن خدمات:

 

راضی بودن از استفاده یک تکنولوژی خاص

 

امنیت سیستم:

 

امنیت و حفظ حریم شخصی افراد در مبادلات بانکی الکترونیکی

 

کیفیت تکنولوژی:

 

بهبود عملکرد هنگام استفاده از یک تکنولوژی خاص

 

1-8-2متغیر وابسته

 

میزان استفاده:

 

مدت زمان استفاده کاربر از یک تکنولوژی خاص